Horhor İsminin Anlamı Nedir?
İstanbul’un Fatih ilçesinde yer alan Horhor semti, adını tarihin derinliklerinden alır. Semtin ismi, sadece bir coğrafi etiket olmanın ötesinde, şehrin su kültürü ve sosyal yapısının bir yansımasıdır. Peki, Horhor ismi ne anlama gelir ve bu adın arkasında hangi tarihsel ve kültürel izler bulunmaktadır?
Horhor İsminin Kökeni ve Anlamı
Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre, “horhor” kelimesi, “gür ve ses çıkararak akan su” anlamına gelir. Bu tanım, kelimenin ses onomatopoeik (ses taklidi) bir kökene sahip olduğunu gösterir. Yani, “horhor” sesi, doğrudan suyun akışının yarattığı gürültüyü taklit eder. Bu özellik, kelimenin halk arasında nasıl benimsendiğini ve semtin adının nasıl oluştuğunu anlamamıza yardımcı olur.
Semtin Tarihsel Gelişimi
Horhor semti, İstanbul’un en eski yerleşim alanlarından biridir. Roma ve Bizans dönemlerinde, şehirdeki önemli su savak sistemlerinin üzerinde kurulu olan bu semt, Osmanlı döneminde de önemini sürdürmüştür. Bozdoğan (Valens) Su Kemeri ile ilişkili olan Horhor su savakları, semtin adının belirlenmesinde etkili olmuştur. Bu su savakları, semtin başlangıç noktası olan Kavalalı Sokak ile Kırık Tulumba Sokak arasındaki alanda yer alır ve Aksaray limanı ile Laleli bölgesine temiz su aktarımı sağlardı. [1]
Semtin adı, günümüzde Simitçi Şakir Sokağı’nda yer alan ve geçmişte güçlü bir akışa sahip olan çeşmenin, halk arasında suyun bu akışını “horhor” sesi şeklinde yansıtmasından kaynaklanır. [2]
Horhor Çeşmesi ve Sosyal Yaşam
Horhor Çeşmesi, semtin en bilinen yapılarından biridir. Muhtemelen Bizans döneminde yaptırılan bu çeşme, Osmanlı döneminde Kanuni Sultan Süleyman Vakfı’na eklenmiştir. Çeşme, Likus Deresi ve Şehzade ile Beyazıt’tan gelen tüm suların birleşerek tonoz içinde Marmara’ya aktığı kavşak noktasında yer alır. Üzerinde “Tarih-i tamir-i Çeşme 1293” ibaresi bulunan çeşme, 1876 yılında tamir edilmiştir. Ancak, yeni binaların inşasıyla suyunun kesildiği söylenir. [3]
Çeşmenin önünde bekleyen yeniçerilerden korkulması nedeniyle, bedava su alınamayacağını anlatan üç servi ağacı motifi duvara kazınmıştır. Bu durum, semtin sosyal yapısının ve halkın günlük yaşamının bir yansımasıdır.
Günümüzde Horhor
Bugün, Horhor semti, İstanbul’un tarihi dokusunu taşıyan ve geçmişin izlerini barındıran bir bölge olarak önemini korumaktadır. Semt, Aksaray ile Saraçhane arasında yer alır ve Horhor Caddesi, Bizans’tan günümüze kadar uzanan tarihi bir yol olarak dikkat çeker. Ancak, Atatürk Bulvarı’nın 1944 yılında faaliyete geçmesiyle birlikte, Horhor Caddesi eski önemini yitirmiştir. [1]
Semtte, Hatay ve Şanlıurfa yöresinden gelen göçmenlerin etkisiyle çok sayıda kebapçı ve künefeci bulunur. Bu da semtin kültürel çeşitliliğini ve sosyal yapısını gösterir. [2]
Sonuç
Horhor ismi, İstanbul’un su kültürünün, sosyal yapısının ve tarihsel gelişiminin bir yansımasıdır. Semtin adı, halkın doğayı nasıl algıladığını ve bu algıyı nasıl kelimelere döktüğünü gösterir. Horhor, sadece bir semt adı değil, aynı zamanda bir şehrin hafızasıdır.
Okuyucuları, kendi çevrelerinde benzer isimlerin ve bu isimlerin ardındaki hikayelerin peşine düşmeye davet ediyorum. Çünkü her semt, her sokak, her cadde, bir zamanlar orada yaşayan insanların izlerini taşır ve bu izler, şehri anlamamız için bize ipuçları sunar.
—
Sources:
[1]: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/28675?utm_source=chatgpt.com “DEĞERİ UNUTULMUŞ TARİHİ BİR İSTANBUL SEMTİ; HORHOR”
[2]: https://tr.wikipedia.org/wiki/Horhor?utm_source=chatgpt.com “Horhor – Vikipedi”
[3]: https://www.gezi-yorum.net/istanbul-horhor/?utm_source=chatgpt.com “İstanbul Horhor İstanbul Horhor – Gezi-yorum.Net”